Dane podstawowe

Niewielkie, ale robiące wrażenie ruiny zamku położone na dość stromym wzniesieniu. Warownia była doskonale dopasowana do ukształtowania terenu. Ocalał tylko górny zamek a konkretnie część mieszkalna z pozostałościami baszty na północno-wschodnim narożu. Widać piękne mury z otworami okiennymi. Nie zachowało się w ogóle sklepienie. Kiedyś do zamku prowadził most zwodzony ponad suchą fosą, a całość otaczały mury z blankami. Od strony południowej do budynku zamkowego przylegała druga mniejsza baszta z kopułą. Natomiast poniżej od tej strony stała czwroboczna wieża broniąca przedzamcza. Z zamku rozciąga się rozległy widok na całą okolicę, dobrze widać także sąsiedni zamek w Mirowie. Do środka wdziera się powoli roślinność, dookoła rosną wysokie drzewa i za parę lat mogą go całkowicie zasłonić. Powinno się pomyśleć o ich ich wycięciu lub skróceniu. Idąc 1,5 km na wschód dojdziemy do zamku w Mirowe, po drodze mijając jaskinię.

Historia

Zamek w Bobolicach zbudowany został w połowie XIV wieku z inicjatywy Kazimierza Wielkiego jako kolejna warownia strzegąca południowej granicy Państwa Polskiego. W roku 1370 z okazji swej koronacji Ludwik Węgierski nadał ją Władysławowi Opolczykowi w zamian za popieranie jego planów dynastycznych, ten z kolei przekazał Bobolice w ręce Węgra, Andrzeja Sahony z Barlabas. Dzierżawcy twierdzy, spiskując na boku z Krzyżakami, okazali się nielojalni wobec polskiej korony, w związku z czym niezadowolony Władysław Jagiełło w 1396 najechał ziemie Opolczyka i zbrojnie przejął zamek wraz z okolicznymi włościami. W końcu XIV i w XV wieku władali nim m.in. Szafrańcowie, Trestkowie, Krezowie, a później Chodakowscy, Męcińscy i Myszkowscy. Nie zawsze dziedziczenie warowni odbywało się łagodnie. Ciekawy przypadek miał miejsce w roku 1427, po śmierci Anny, córki pierwszego prywatnego właściciela zamku - Andrzeja Sahony. Wówczas to majątkiem bobolickim podzielili się Stanisław Szafraniec z Młodziejowic herbu Starykoń, syn Anny z pierwszego małżeństwa, oraz drugi jej małżonek - Mściwój z Wierzchowiska herbu Lis wraz z dziećmi: Mściwojem, Andrzejem, Dorotą, Anną, Elżbietą i Katarzyną. Obydwie strony zobowiązały się podzielić zamkiem po połowie, z czasem doszło jednak do gorących sporów. Wewnątrz budowli własność obu stron konfliktu znaczyły jakieś zapory, które w 1441 roku syn Mściwoja, Andrzej z Wierzchowiska - z pomocą trzydziestu szlachty oraz setką pomocników mierniejszej kondycji - wyłamał, rabując bydło i zboże z części przynależnej przyrodniemu bratu.

Integralność zamku przywrócona została cztery lata po tym przykrym incydencie, gdy podkomorzy krakowski Piotr Szafraniec wykupił od Lisów z Wierzchowiska prawa do zamieszkanej przez nich połowy twierdzy oraz dóbr w najbliższym otoczeniu. Szybkie pozbycie się przez Szafrańców zamku, a także częste w drugiej połowie XV wieku zmiany właścicieli nie spowodowały już więcej podziałów skalnej warowni. Początki upadku budowli datuje się na rok 1587, w którym najechał i zdobył ją pretendent do polskiego tronu arcyksiążę austriacki Maksimilian Habsburg. O wiele gorzej z zamkiem obeszli się Szwedzi, którzy w 1657 zdobyli go i spalili, grabiąc wcześniej jego wnętrza. Od tego czasu następowała szybka degradacja królewskiego gmachu. W roku 1683 jego stan był już tak zły, że ciągnący ze swymi wojskami pod Wiedeń Jan III Sobieski, podczas postoju w Bobolicach wolał spać pod namiotem, niż ryzykować nocleg w sypiącym się budynku. W XVIII wieku zrujnowany zamek kupili Męcińscy z zamiarem (jak się później okazało niezrealizowanej) odbudowy. W roku 1882 - w wyniku parcelacji - ziemię, na której stałe opuszczone już mury, otrzymała chłopska rodzina. Ich spadkobiercy sprzedali ruinę w 1999 Dariuszowi i Jarosławowi Laseckim, którzy zdecydowali o częściowej jej rekonstrukcji.

Architektura

Warowny zamek ulokowano na skalistym wzgórzu (360 m n.p.m.) i zbudowano z miejscowego białego wapienia. Pierwotnie zajmował on tylko centralną część wzniesienia. Na najwyższym, północnym cyplu znajdowała się cylindryczna wieża, obok niej stał budynek mieszkalny. Prawdopodobnie w XV wieku system obronny wzmocniły półkoliste baszty. Do zamku górnego przylegało od południa i zachodu podzamcze, do którego wjazd prowadził od strony wschodniej. Podzamcze było opasane murem obwodowym, całość zaś otaczała sucha fosa, nad którą przerzucono zapewne zwodzony most prowadzący do piętrowej wieży bramnej. XVI-wieczna modernizacja polegała na likwidacji gotyckiej wieży, w wyniku czego cały zamek górny składał się z co najmniej dwukondygnacyjnego budynku mieszkalnego. W przyziemiach zapewne pomieszczono kuchnię, piekarnię, spiżarnię i skarbiec, piętra przeznaczono na izby mieszkalne i reprezentacyjne komnaty. Podczas próby odbudowy warowni w XVIII wieku powiększono otwory okienne, co w dużym stopniu zatarło jej średniowieczny charakter.
PLAN ZAMKU W BOBOLICACH: 1. WIEŻA, 2. DOM MIESZKALNY, 3. BASTEJA, 4. DZIEDZINIEC, 5. BRAMA, 6. MUR OBWODOWY (ZREKONSTRUOWANY)

Dziś

Obecnie z okazałej niegdyś warowni pozostały niewielkie fragmenty zamku górnego, w tym najlepiej zachowana jego ściana wschodnia. Przetrwały też niewielkie szczątki murów obwodowych. W roku 2001 rozpoczęto prace, mające na celu częściową rekonstrukcję muru zewnętrznego i baszty bramnej, połączone z prowadzonymi przez krakowskich archeologów badaniami w gruncie. Zarówno mur jak i baszta są już ukończone, właściciele myślą jednak już o kolejnej inwestycji, jaką ma być pełna rekonstrukcja ściany głównej zamku. Przed odbudową ruinę można było bezpłatnie zwiedzać - obecnie teren budowy jest ogrodzony - obowiązuje zakaz wstępu. Co będzie po zakończeniu prac, czas pokaże.

Dojazd

Bobolice położone są ok. 1,5 km na wschód od pięknego Mirowa. Autobusami PKS można dojechać do Niegowej i następnie przejść żółtym szlakiem na południe (ok. 4 km). Większe miejscowości, do których autobusy kursują znacznie częściej, to Kroczyce i Żarki, obydwie oddalone od wsi o ok. 9 km. Zmotoryzowani mogą pozostawić swoje czterokołowe skarby na bezpłatnym parkingu pod zamkiem w Mirowie i zafundować sobie półtorakilometrowy spacer na zachód. Bardziej leniwi mogą z Mirowa do Bobolic dojechać asfaltem przez Niegowę (ok. 10 km) lub bezpośrednio drogą gruntową, na której obowiązuje notorycznie łamany zakaz ruchu.