Dane podstawowe

Bardzo niewiele opracowań poświęconych polskim zamkom omawia zameczek czy też też dwór obronny w Szymbarku. A jest to zabytek unikatowy na skalę krajową, najlepszy przykład kasztelu polskiego. Podobne obiekty można spotkać tylko w Czechach, na Węgrzech i we Włoszech. W Polsce było ich tylko kilka i albo zostały zniszczone albo skandalicznie przebudowane (np. Frydman). Zameczek ten położony jest na skarpie nad rzeką Ropa. Jest piętrowy, ma kształt prostokąta o wymiarach 20 x 13 m, a na każdym narożu dostawiony jest kwadratowy alkierz, w którym na górze mieści się izdebka mieszkalna, na dole natomiast małe pomieszczenie wykorzystywane kiedyś jako zbrojownia lub skarbczyk. Alkierze znakomicie nadawały się do obserwacji okolicy oraz do obrony (widać otwory strzelnicze). Na piętrze dworu znajduje się reprezentacyjna komnata o powierzchni ok. 150 m kw. z ośmioma oknami, a obok komnata mniejsza. W zachowanych piwnicach są dwie duże sale. Całość zwieńczona jest ozdobną attyką ze sgraffitami (wzory w kolorowym tynku), które pokrywały kiedyś znacznie większą część murów, ale nie da się już ich odtworzyć. Szkoda że nie można wejść do środka bo zachowały się tam dawne portale, kominki i malowidła ścienne. Obecnie trwa jednak remont wnętrz i niebawem ma zostać podjęta ostateczna decyzja o dalszym przeznaczeniu zamku szymbarskiego. Jest bowiem wiele koncepcji na zagospodarowanie tego wyjątkowego zabytku. Obecnie zarządza nim Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu. Obok dworu mieści się niewielki skansen z dawnym budownictwem ludowym, który także warto zwiedzić oraz dworek wiejski gdzie urządzono małe muzeum z pamiątkami i przedmiotami związanymi z zamkiem.

Historia

Ksztel szymbarski zbudowano w końcu I poł. XVI w. z inicjatywy rodu Gładyszów herbu Gryf, którzy byli właścicielami tych ziem od XIV wieku. Architektura nawiązuje do wzorów włoskich, nie jest jednak znane nazwisko projektanta ani budowniczego. Wcześniej stał tu podobno jakiś zameczek, prawdopodobnie drewniany wybudowany jeszcze za czasów Kazimierza Wielkiego. Zamek został kilka razy w swojej histroii nisczony, II wojna światowa także nie oszczędziła obiektu, remont rozpoczęto dopiero w 1950-53 roku.Niestety chcąc przywrócić obiektowi pierwotny wygląd, usunięto szkarpy, czyli kamienne przypory wzmocniające jego ściany położone na osuwającej się skarpie. Dzieki nim kasztel wyglądał bardziej efektownie.Obecnie trwa spór między aktualnym zarządcą - Muzeum Okręgowego z Nowego Sącza a powołanym na w sierpniu Stowarzyszeniem Kasztel, którego przewodniczącym jest marszałek Małopolski Janusz Sepioł. Muzeum nic nie robi dla zabytku, ale nie chce go oddać Stowarzyszeniu planujacemu utworzeniu tu międzynarodowego ośrodka kultury.

Dziś

Obecnie nic z zamkiem sie nie dzieje nie jest udostępniony dla zwiedzajacych, a zeby poparzeć na jego mury z bliska trzeba wykupic bilet wstępu do skansenu otaczajacego zamek.

Dojazd

Południowo wschodnia część woj. małopolskiego. 35 km na wschód od Nowego Sącza.Dojazd PKS-em z Nowego Sącza lub Krosna. Autobusy jeżdżą bardzo często. Zamek położony jest blisko głównej drogi, tuż obok skansenu i kościoła. Jadąc od strony Nowego Sącza po prawej stronie.

Legenda

Z kasztelem w Szymbarku związanych jest kilka legend. Jedna mówi o tajemniczej jaskini pod zamkiem z ukrytymi skarbami pilnowanymi przez diabły. Tylko na jeden dzień w roku opuszczają swoje stanowisko, w Niedzielę Palmową i tylko wtedy można próbować im je wykraść. Skarby są jednak tak okazałe a żadzę śmiałków tak wielkie że ujrzawszy je nie mogą się od nich oderwać. Zostają więc nakryci przez powracające diabły, które rozprawiają się z nimi w okrutny sposób.