Dane podstawowe

Potężne ruiny zamku Tęczyn (używa się też nazwy Tenczyn) położone są na szczycie góry, która była kiedyś wulkanem na wysokości 403 m. Był to jeden z największych zamków Małopolski. Nie mogło być inaczej skoro rezydował tu jeden z najmożniejszych i najbardziej wpływowych rodów w Polsce - Tęczyńskich. Przez 300 lat nazywano go drugim Wawelem. Podobno najlepiej prezentuje się na jesień, gdy nie okrywają go już liście drzew, jednak z pewnością o każdej porze roku wywiera na odwiedzających wielkie wrażenie. Gdyby znalazły się chęci i pieniądze można by zrobić z Tęczyna atrakcję turystyczną na miarę Ogrodzieńca. Bardzo ciekawie wygląda wjazd do zamku przez barbakan i sień o długości 60 m, przysklepioną i z otworami strzelniczymi w ścianie zewnętrznej. Jest to jedyny przykład takiego wjazdu w Polsce. W ruinach oprócz murów obwodowych możemy podziwiać 3 baszty,pozostałości budynków mieszkalnych i kaplicy, są też sklepione komnaty, do niektórych jednak nie ma dojścia. Najstarsza baszta od północy zwana jest Dorotką, od wschodu mamy Izabelę, a od południowego - wschodu basztę więzienną - turmę. Zachowały się ruiny dwóch bastei - Grunwaldzkiej i Tęczyńskiej, które uznawane są przez niektórych badaczy za bastiony. Były one kilkukondygnacyjne, zwieńczone attyką, miały otwory strzelnicze. W wieży bramnej (Nawojowej) prowadzącej do zamku właściwego widać resztki drewnianych schodów, zapewne jeszcze kilkadziesiąt lat temu można było na nią wyjść. Choć nawet teraz miejscowe dzieci jakimś sposobem dostają się tam, bo baraszkowały na jej niższych poziomach. Inne schody, powstałe na początku XX wieku prowadzą wzdłuż zewntrznych murów kaplicy na piętro, gdzie mieściły się sale reprezentacyjne. Na dziedzińcu wewnętrznym znajdowała się kiedyś studnia, ale została już dawno zasypana i nie ma po niej śladu.

Historia

Zamek w Tęczynie zbudował w połowie XIV w. Andrzej Tęczyński herbu Topór - pierwszy poświadczony pan na Tęczynie, podkomorzy i wojewoda krakowski, kasztelan wiślicki. Wcześniej jego ojciec Nawój z Morawicy, kasztelan wiślicki i wojewoda krakowski założył tu osadę (był właścicielem 15 okolicznych wsi) i być może rozpoczął budowę zamku, poprzez postawienie jednej z zachowanych do dzisiaj okrągłych baszt gotyckich (zwanej Dorotką). Średniowieczny zamek składał się z trzech takich baszt i jednej wieży kwadratowej - bramnej nazwanej póżniej Nawojową otoczonych murem. Skrzydła mieszkalne rozłożone były wzdłuż muru północnego i wschodniego.

Architektura

Ośrodek gotycko-renesansowego zamku stanowi czworoboczny dziedziniec z wieżą bramną i kaplicą. Zabudowania mieszkalne pozostają w ruinie. Północny i wschodni odcinek murów ma trzy baszty. Od północnego zachodu wznosi się basteja bramna z galerią strzelniczą wiodącą na dziedziniec dolny. Od zachodu i północy znajdują się bastiony kazamatowe w typie szkoły włoskiej.

Dojazd

Zachodnia część woj. małopolskiego. 34 km na zachód od Krakowa, 7 km na południe od Krzeszowic.Najpierw należy dostać się do Krzeszowic np. PKS-em, pociągiem lub najtaniej i najszybciej prywatnym busem z Krakowa. Z Krzeszowic prowadzi szlak do zamku. Można stąd dojechać pod zamek PKS-em, iść piechotą lub też próbować złapać stopa do wsi Tenczynek i dalej piechotą drogą koło stawów ok. 4 km. Także z samego Rudna dojeżdża pod zamek autobus.

Legenda

Legenda mówi że podczas księżycowych nocy na wieży Nawojowej pośród płomieni widać postać płaczącej kobiety, słychać też szczęk żelaza. Postać ta znika dopiero gdy zabrzmi dzwon w pobliskim klasztorze. Inna legenda mówi o wielkich skarbach znajdujących się w trzeciej, najgłębszej kondygnacji lochów zamkowych pod dawną kaplicą. Bogactw tych strzegą diabły pod postaciami wielkich psów. Można je wykraść tylko przez 2 dni w roku: nocą w Boże Narodzenie i na Wielkanoc. Należy się jednak wystrzegać cienia tajemniczego rycerza, kóry nocą krąży po zamku bo kto go ujrzy ten nigdy już nie wraca.